Celeste Lupus

Kun je een maatschappelijk standpunt innemen dat niet als een politiek standpunt is te beschouwen? Ik kom hierop omdat ik op de televisie een vrouwelijke voetbalprofessor hoorde die de KNVB aanviel omdat die zich had teruggetrokken uit de LHTB kwestie. Een voetballer had geweigerd de regenboogband te dragen. Die moet uitdragen dat discriminatie vanwege sexuele geaardheid moreel verwerpelijk is en de keuze vrij moet zijn. De presentator Jeroen Wollaars had opgemerkt dat van een voetballer toch niet geëist kan worden een politiek standpunt in te nemen. De voetballer zelf had als reden opgegeven dat hij niet als uithangbord wilde fungeren. Mevrouw de voetbalprofessor reageerde furieus: ’Dat is geen politiek maar een maatschappelijk standpunt’. 

Met al mijn hersengymnastiek heb ik geen voorbeeld kunnen bedenken van een maatschappelijk standpunt dat geen politiek standpunt is. Mevrouw de voetbalprofessor bedoelt wellicht dat de LHTB kwestie geen onderwerp van de politiek mag zijn.

Dat oordeel zal steunen op klassieke grondrechten zoals opgenomen in de Grondwet, de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties en het Europees Verdrag voor de rechten van de Mens van de Raad van Europa. Ik laat de geschiedenis die tot deze beginselen hebben geleid maar even buiten beschouwing. 

Waar het echter om gaat is dat het een hele strijd is geweest om deze beginselen in min of meer bindende regels vast te kunnen leggen. En die strijd is nog lang niet gestreden. Vele bij de Verenigde Naties aangesloten landen voldoen niet aan deze beginselen. 

Men komt dit vaker tegen. Regelmatig worden er standpunten ingenomen die voor de stellingnemer zo vanzelfsprekend zijn dat deze niet kan begrijpen dat ze ter discussie staan en sterker nog dat het zondig is daaraan te twijfelen. Men ontneemt daarmee aan de tegenstander het recht daar aan te twijfelen. Het is vaak een kleine minderheid die zoiets met veel lawaai verkondigt. Zo worden de mensen de mond gesnoerd omdat ze niet debatfähig zijn. Je kunt dit ook de terreur van de geletterde mens noemen. Als toch geprobeerd wordt daar iets aan te doen ontstaat een grimmige sfeer. Beelden waarin een blanke een neger dood slaat mogen, moeten in ieder geval uitgezonden worden. Beelden waarin het omgekeerde gebeurt mag niet. 

Het is gevaarlijk uit te sluiten dat iets niet ter discussie mag staan. Een grote gemeenschappelijke consensus kan alleen maar groeien juist omdat kritiek niet wordt uitgesloten. Ik moge verwijzen naar Socrates, de grote denker die alles tegen het licht hield, daar wel met zijn leven voor moest boeten. 

Er bestaat geen universele thermometer voor wat goed of verkeerd is. 

Of hoe uit een misplaatste grap een hetze ontstond.

Uit welingelichte kringen is vernomen dat drie leden van het Amsterdam Studentencorps waaronder een senator met de dood bedreigd worden, hun persoonsgegevens openbaar gemaakt zijn, zo dat men hen weet te vinden. De Amsterdamse burgemeester zou van plan geweest zijn ze voor de rechter slepen om zo mee te werken aan het volkstribunaal. Ziedaar het gevolg van een uit de hand gelopen grap. ‘Dan hadden ze het maar niet moeten doen’ hoor ik de opruiers roepen.

De beruchte uitgesproken teksten waren bedoeld om binnenskamers te blijven. De mannelijke leden hebben er hun schouders over opgehaald. De vrouwelijke leden hebben aan de senaat geschreven dat die woorden niet meer kunnen en niet meer goedgekeurd worden. Hoe kwalijk het gebeurde is te beoordelen, doelbewust is misbruik gemaakt van de intimiteit van de gebeurtenis om een dolksteek uit te delen. Net als Geert Wilders zijn de zich vergalopperende sprekers hun leven niet zeker niet meer. Zij zullen beveiligd moeten worden of zich schuil houden. Het bestaansrecht van het Amsterdams Studenten Corps staat op het spel. De universiteit zal zich ervan afwenden en de geldkraan dicht draaien. Hoeveel misplaatste grappen worden er binnenskamers wel niet gemaakt? Zonder dat zou een cabaretier brodeloos zijn. De zich vergalopperende sprekers zouden overwerkt zijn door de organisatie van het lustrum en de feestredes in een vloek en een zucht hebben opgeschreven. Zo zijn zij uitgegleden.

De stiekemerd die om de hoek gluurde wist dat natuurlijk, maar zag zijn kans schoon. Echter door het openbaar te maken pleegde hij wel het misdrijf als omschreven in artikel 272 van het Wetboek van Strafrecht. De bijeenkomst was besloten, wat is geschonden. De mediaplegers die het opblazen zijn zo medeplichtig aan dit strafbare feit. Deze hetze behoort niet plaats te vinden in een zich verdraagzaam noemend land. Misplaatste grappen behoren recht gezet te worden. Ik hoop dat het Amsterdams Studenten Corps zich kan hervinden en blijft bestaan. Rest de ijdele hoop dat die hetzemakers zich gaan schamen.

Het Amsterdams studentencorps vierde zijn lustrum. Dat ging niet ongemerkt voorbij. Luidkeels werden leuzen geschreeuwd. Vrouwen waren hoeren, alleen geschikt om daarmee de wildste uitspattingen te beleven. De media stonden er bol van. Het was ook komkommertijd. Op de teevee werd er een heel onderwerp aan gewijd. Een gewezen studente haalde haar gram dat zoiets in deze tijd nog kon gebeuren. Een ex corpslid, schrijver geworden, liet er ook zijn licht over schijnen. De hoop bij al deze verontwaardiging, geweeklaag was dat als die jongens het voor hun kiezen zouden krijgen het nooit meer zou gebeuren.

Ik heb wat dat betreft slecht nieuws. De mensheid bestaat in vele gedaanten, je hebt bedeesden, brutalen om er slechts twee van te noemen. De één smult van wat de ander viezigheid noemt. Er wreekt zich ook de misvatting dat aan de vrouwelijke soort geen smetten kleven. In den vreemde heb ik Hollandse meiden, die misschien dachten daar niet verstaan te worden, verhalen horen vertellen waar die Amsterdamse ballen een puntje aan konden zuigen, en de jongens die ze om zich heen verzameld hadden stil van werden.

Al die fatsoensrakkers die zich nu weer zo verschrikkelijk opwinden beseffen kennelijk niet dat ze zich laten gebruiken. Die jongens en meiden willen choqueren. Zonder aanstoot is er geen lol.

Ik besprak het gebeuren met mijn metgezellin en dacht haar te choqueren met mijn eigen studententijd. Voor vrouwen was in de sociëteit geen plaats. Als er dan toch zo iemand de trap op kwam hoorde men het gejoel in de conversatiezaal Geen gleuven hier!

Ik kwam bedrogen uit. Mijn metgezellin lachte tranen met tuiten. Die Amsterdamse jongens zouden zich met haar misrekend hebben. Hun hanengekraai zou in de wind zijn bestorven en het feest bedorven.

De berichten over de oorlogskansen in Oekraïne wisselen. In het begin waren deze rampzalig, tot het westen in geweer kwam. Daarna ontstond het geloof dat met de sancties en wapenhulp Oekraïne Rusland er wel uit zou kunnen gooien. Naarmate de oorlog vordert en Rusland langzaam terrein wint treedt in dit geloof een zekere vermoeidheid op. Er zijn ook geluiden die aan het eigen gelijk Rusland als boosdoener te zien doen twijfelen. In de Verenigde Naties stemden dan wel slechts vier landen tegen een Russische veroordeling, maar veertig procent van de lidstaten had zich van stemming onthouden. Wat hadden de Verenigde Staten in Irak gedaan? Verweet de ketel de pot niet dat hij zwart zag?

Ook in eigen land zijn zulke geluiden te horen. Men kan deze wankele geestdrift over wat het westen onderneemt brengen onder de noemer van het belerende vingertje . Onze vroegere minister-president Joop den Uyl was daar een grootmeester in. Met dat lichaamsonderdeel had hij het zelfs bij onze grote vriend Uncle Sam behoorlijk verbruid. Ook het gewone volk is daar weinig van gediend en reageert dan met Kijk naar je eige!!

De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens vindt voor het merendeel alleen toepassing binnen de grenzen van de westelijke landen. Als kind las ik een jongensboek Het eiland van Dr Morcisz waarin in het jaar 2000 een wereldregering zou bestaan in het besef dat anders de ondergang dreigt. De werkelijkheid heden ten dage is totaal anders. We moeten vaststellen dat democratieën slechts bestaan in landen waar reeds lang de bevolking geschoold en opgevoed is in een democratische traditie. In andere landen bestaat geen staatsvorm dat bestand is tegen uitwassen van barbaren. Als wij dan zien dat die beginselvaste democratieën beperkt blijven tot minder dan de helft van de wereldbevolking moeten wij ons afvragen of pogingen van de ene helft om hun geloof aan de ander op te dringen wel zinvol is. De voorkeur daarvoor moet van binnenuit komen en niet van buitenaf. Als er geen draagvlak voor is wordt het belerende vingertje een steen des aanstoots.

Dit gezegd hebbende moeten wij in het westen de hand in eigen boezem steken. Er bestaan twee werelden, die waarin wij geloven en een ander die wij niet kunnen bereiken. East is east and west is west and never the twain shall meet, zei Rudyard Kipling ooit. Deze wijsheid geldt als nooit te voren. Wat wij voorts van Oekraïne kunnen leren is dat de rechtsorde en de economische orde niet van elkaar gescheiden kunnen worden. De vraag is alleen of daar in het westen voldoende draagvlak, lees begrip voor bestaat.

Zag gisteren op de teevee het programma Tegenlicht van de VPRO met de historicus prof. Segers over de toestand in de wereld door het optreden vaan Rusland in Oekraïne. Twee zaken vielen mij daarin op. Segers liet zien hoe reeds in 2008 de rede van Poetin voor een internationaal overlegorgaan zijn werkelijke bedoelingen kenbaar maakte. Segers legde de rede van Poetin uit als een weerwoord tegen de arrogantie van de VS die de koude oorlog had gewonnen. Er zou volgens Poetin geen democratie meer bestaan als de VS het alleen voor het zeggen zou hebben. Men denkt dan al snel dat Poetin het woord democratie misbruikt zoals dat in de koude oorlog door de communistische staten gebruikelijk was. De gedachtegang van Poetin laat zich anders begrijpen. Poetin bedoelt dat monopolisme leidt tot machtsmisbruik. En hij, de grote leider, is er om zijn volk te beschermen tegen dat machtsmisbruik. Het is de rechtvaardiging om binnenslands lieden de keel en de mond te snoeren die hem in deze heilige opdracht willen dwarsbomen. De boodschap van de VS om de wereld het Amerikaanse democratische model op te dringen kan in de ogen van Poetin alleen maar vals zijn. Hij proeft niet de verworvenheden van de eenvoudige Amerikaanse staatsburger die gelooft in zijn grondwet omdat die hem in staat stelt op te treden als die geweld aangedaan wordt. Neen, Poetin voelt de macht van de VS als een aantasting van de vrijheid die hem als wereldleider toekomt.

Zo meen ik min of meer de uitleg van Segers over Poetin’s rede in 2008 te begrijpen. Wat ik daarin mis is de existentieangst die Poetin moet beheersen. Hoe langer iemand aan de macht is hoe moeilijker het wordt die macht uit handen te geven. Het is niet voor niets dat de Amerikaanse grondwet de president maximaal acht jaar geeft. In Nederland is Rutte bij mijn weten langer aan de macht en dat wordt merkbaar. Lubbers was nog langer aan de macht en op het laatst had zijn opponent Frits Bolkestein het alleen nog over die in- en uitpratende mijnheer.

Het optreden van Poetin in Oekraïne is niet alleen het heimwee naar het spel zoals dat in de koude oorlog gespeeld werd. Poetin’s werkelijke angst is niet die voor het westen als politieke macht, die windt hij om zijn vinger, maar wel de democratie zoals die daar bedreven wordt, waarin een eenvoudige burger de staat ter verantwoording kan roepen.

En die komt steeds dichterbij. Poetin’s nachtmerrie is dat hij verantwoording zal moeten afleggen. Er is geen weg terug.

Emmanuel Macron is herkozen als president van Frankrijk. Zelden zo’n spektakel gezien. Iedereen blij! Iedereen had gewonnen! Die Grosse Verliererin Marine Le Pen schreeuwde victorie. Zij ging haar gelijk halen bij de komende parlementsverkiezingen op 5 en 19 juni a.s.. Jean Luc Mélenchon was buiten zinnen. Na diezelfde verkiezingen konden ze niet meer om hem heen als minister-president. Hij zou die vermaledijde pensioenplannen van Macron om zeep helpen. Macron links en rechtsom inhalende kregen ze toch hun gelijk. Hun tijd moest nog komen. Tot meerdere glorie van hun  heilsboodschap zongen ze onzuiver de Marseillaise als een soort Sesam Open U waarachter het gewenste vaderland zich vanzelf aanbood.

Voor een filosoof is het een wonderlijk maar ook een bekend verschijnsel. Een filosoof denkt op lange termijn. Al naar gelang de hoop en vrees van elk van haar onderdanen biedt Frankrijk zich aan in verschillende gedaanten. In de euforie van de overwinning doet die gebarsten spiegel zich heel even voor als een glanzend oppervlak. Er zijn geen verliezers.

Maar de echte overwinnaar zag verder. Hij wilde het verborgen leed van de ander verzachten. Hij was niet arrogant. Hij droeg een eenvoudig zondags kostuum met bijbehorende gespen riem, waarmee hij in elk zich respecterend studentendispuut zou zijn geweigerd. Zijn echtgenote, vijfentwintig jaar ouder, deed het anders. Haar elegante verschijning, gestoken in een modieus donkerblauw mantelpakje met witte tressen, herinnerend aan het bezit van een grote zeemacht, deed vooral het vrouwelijk gedeelte van de kijkers de adem benemen hoe een vrouw tot zoveel in staat was. Tot slot zong een operadiva in een bloedrode avondjurk de Marseillaise, weliswaar zuiver van toon en zonder misslag, toch zich daarmee onderscheidende van de zo geliefde volkszang.

Ik waande mij even met de beentjes van de vloer.

Had zo’n rare droom. Ik had mij terug getrokken op Urk. Het laatste plaatsje op aarde van vreemde smetten vrij. Daar was Thierry Baudet tot koning verheven om de soevereiniteit te waarborgen. Omdat ik de zuiverheid van Wien Neerlands Bloed niet meer opsnoof had ik daar toevlucht gevonden. Op het grote marktkplein zongen wij met koning Thierry Baudet aloude Urkse gezangen. Vredig legden wij ons te slapen. Bij het morgenkrieken zag ik op het marktplein koning Thierry Baudet het vaandel begroeten. Het was niet het vaandel van Urk maar dat van Poetin. Vol ongeloof staarden Urkers hem aan en vroegen wat dat te betekenen had. Koning Thierry Baudet verkondigde: ‘Laat ons knielen en hem beladen met geschenken.’

De Urkers vroegen: ‘En waar stond u dan voor?’

Koning Thierry: ‘Begrijpen jullie het niet? Onze soevereiniteit heeft een keerzijde. Met onze krijgshaftige taal om dat te beschermen bedreigen wij de soevereiniteit van Poetin. Mogen wij geen begrip hebben voor zijn gewetensnood? En leert het woord van onze verlosser niet onze vijand lief te hebben?’

De menigte zweeg. Tot een oude Urker zei: ‘Dat verhaal heb ik anders begrepen. Wat moeten wij hier met u? Een buitenstaander, geworden tot een Quisling. Wij hebben u koning gemaakt om ons zelf te kunnen zijn. Niet om mededogen te hebben met de man die zijn eigen volk bedriegt en verraadt, die de mensheid opoffert voor zijn gekwelde ziel dat alleen bevrediging vindt door dood en verderf te zaaien.’

De oude Urker draaide zich om naar de menigte en riep: ‘Wat moeten wij met hem?’

De menigte schreeuwde: ‘Aan de galg met hem!’

De oude Urker zei: ‘Dat is nog te veel eer.’

Hij trok zijn mes, stiet het in het hart van de verrader en draaide het heft driemaal om.

Moet Oekraïne het kind van de rekening worden? Buurlanden komen terug van hun eerdere toezegging gevechtsvliegtuigen te leveren uit angst bij het conflict betrokken te worden. Terwijl als Oekraïne toegeeft het gedaan is met de vrijheid. De vrije wereld komt onder het juk van de nucleaire chantage. Een dictator heeft weinig op met het eigen volk en zal het probleemloos inzetten in het roulettespel wie er het eerst op de knop drukt. Hij heeft ook de zekerheid dat de vrije wereld zal toegeven om een slachting te voorkomen. Hij kan grijnzend achterover leunen, kijken hoe het balletje rolt. De vrije wereld daarentegen kan alleen maar hopen dat Poetin het verliest van Klein Duimpje. Dat kan alleen maar als zijn eigen kliek het niet meer pikt. Oekraïne ligt dan ongetwijfeld met een gedecimeerde bevolking volledig in puin. De vrije wereld zal opgelucht ademhalen. Tot de volgende dictator zich aandient. Een sprankje hoop zou een bevel van de Verenigde Naties zijn het luchtruim van Oekraïne te eerbiedigen met een last aan de vrije wereld dit te handhaven. Of Poetin dan nog met vuur kan blijven spelen blijft natuurlijk de vraag. Zo ja, dan heeft het allemaal niets uitgehaald. Imre Nagy, Pal Maleter, Alexander Dubcek, Volodymyr Zelensky……….

Helaas, zachte heelmeesters maken stinkende wonden.