Celeste Lupus

Recent verscheen een boekje Afscheid van het oude Nederland door René van Stipriaan, met als ondertitel Kunnen we onze democratie nog redden? Luid bejubeld in een krant, mogelijk de NRC, Trouw of Volkskrant, kocht ik het. Benieuwd naar een verhelderende analyse over hoe het beter zou kunnen. Want er schijnt veel mis te zijn met de democratie. Rijken worden steeds rijker, armen steeds armer. Alarmkreten volop en dat in een wereld waar we nooit gedacht hadden in Europa opnieuw oorlog te moeten beleven. Het boekje begint met het geweeklaag dat arbeidsmigranten niet moeten zeuren over sociale rechten. Die waren bedoeld voor autochtonen, niet voor allochtonen. De schrijver is het daar natuurlijk niet mee eens. Dat is pure uitbuiting. Het is de voedingsbodem voor het verderfelijke populisme. Verdraagzaamheid gaat ter ziele. De schrijver begrijpt niet dat een fatsoenlijk geachte politieke partij als de VVD zich voor dat karretje laat spannen in de huidige kabinetsformatie. Desgevraagd laat een woordvoerder van die partij weten ‘Maar dit is wat de kiezers willen.’

De vader van de schrijver had op Drees gestemd maar was bekeerd naar de VVD. Dat zal wel door Den Uyl gekomen zijn, want toen was het het van de dam.

De conclusies van de schrijver zijn negatief. Het gaat over het verdriet van Nederland. Wilders is geradicaliseerd en bewondert dictators. Hij is een slecht mens. Van Stipriaan weet niet hoe het beter moet. Het roept herinneringen op aan de oorlog toen de beschaving ook teneinde leek te lopen.

Waarom lees ik het boekje met kromme tenen? Allereerst omdat immigratie niet veroordeeld mag worden. En toch is dat de meest in het oog springende oorzaak van veel ellende. De ongezonde bevolkingsaanwas zou niet ontstaan zijn als er geen misbruik van sociale voorzieningen werd gemaakt. Het levert een schijnwelvaart op dankzij schrijnende arbeidsomstandigheden in het verre oosten. Ik vergeet dan nog maar even die roekeloze gaswinning in Groningen.

In plaats van zich hierop op te richten keert Van Stipriaan het om. Hij veroordeelt het populisme. De term wordt gebruikt om een bepaalde stroming negatief neer te zetten. Het zou in strijd zijn met de rechtsstaat, racistisch, xenofoob, haatdragend enzovoorts. Het bedrijft goedkope propaganda door migranten als zondebok neer te zetten. Kortom met immigratie is niets mis mee.

Terwijl een klein land als het onze zich geen eindeloze immigratie kan veroorloven. In de tijd van Johan de Witt, zo’n 350 jaar geleden, telde ons land twee miljoen mensen, zeventig jaar geleden nog geen tien miljoen mensen en nu loopt het binnen de kortste keren naar twintig miljoen mensen. Het binnenstromende volk kent een onverdraagzame cultuur strijdig met onze grondwet. Dat zijn de oorzaken van het huizentekort, de wachtlijsten, de haat, het terrorisme, de moordlust, de aanslagen. Van Stipriaan zwijgt daarover, het zijn blinde vlekken.

Hij kan het populisme van Wilders veroordelen maar dat verandert weinig aan de realiteit. Populisme is het vermogen om door analfabeten als een ziener te worden gezien. Dat van Geert Wilders houdt in dat de ene godsdienst wel mag en de andere niet. Op zich kan dat helpen want de ene godsdienst geeft meer ellende dan de andere.

Daarmee komen we aan die andere blinde vlek en dat is de godsdienst. Godsdienst is een gevaarlijk middel om een samenleving te ordenen dat een grondwet in goede banen probeert te leiden. Van Stipriaan veroordeelt het christendom als het door Wilders aangehaald wordt om onze samenleving als superieure beschaving neer te zetten. Terecht, maar verder zwijgt hij er over.

Die zogenaamde vrijheid van godsdienst in de grondwet opgenomen om geloofsvervolging tegen te gaan. Niets meer en niets minder. Toch wordt het gebruikt om zich rechten toe te eigenen die ingrijpen op het leven van anderen. Te pas en te onpas wordt het gebruikt om tegenstanders de mond te snoeren. Voor abortusklinieken worden zwangere vrouwen belaagd door geloofsfanatici. Door rechters wordt daar weinig of niets mee gedaan. Ze gaan naar de kerk. In onze samenleving waar wij anders dan in islamitische landen geen geloofsvervolging kennen heeft het geen bestaansrecht.

Van Stipriaan tuint er regelrecht in. Op blz. 7 noemt hij twee voorbeelden van grondrechten, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst. Waarom ‘godsdienst’ en niet alleen ‘levensovertuiging’? Wat moet een kerkse rechter als er een beroep op gedaan wordt? Die weet zich geen raad.

Het woord godsdienst moet uit de grondwet geschrapt worden, levensovertuiging is voldoende. Voor immigranten met die ons wezensvreemde cultuur biedt het een open deur om onze grondwet uit te hollen. Van Stipriaan zwijgt erover.

Van Stipriaan heeft het over simplisme dat regeert in het parlement, aan de talkshows en de verkiezingsdebatten. Van Stipriaan wil het kennelijk anders. Helaas is dat onvermijdelijk wanneer complexe zaken in korte woorden uitgelegd moeten worden. Daar is niets mis mee. Als het maar duidelijk is dat de zaken niet zo eenvoudig liggen als ze lijken. Dat legt ook de verantwoordelijkheid bij de kiezer.

Ik begrijp dat Van Stipriaan met zijn boekje een poging wil doen een verklaring te vinden voor een ontwikkeling waar hij het niet mee eens is, het populisme, de verrechtsing, het simplisme. Hoe kan het gebeuren dat de Amerikaanse kiezers een president kiezen die Poetin zijn vriend noemt? Hoe kan het dat ze zich hebben laten misleiden? Van Stipriaan probeert een en ander bloot te leggen maar struikelt in het niemandsland van voor hem blinde vlekken. Van Stipriaan wil terug naar het vreedzame Nederland van voor de oorlog.

Daar is toch wel wat anders voor nodig dan die eindeloze herhaling van populistische stokpaardjes van het is niet eerlijk. De wereld is hard en kent geen medelijden. Dat heeft Trump ons tenminste geleerd. Er is een mentaliteitsverandering nodig dat niet alles vanzelf gaat. Dat rechten ontstaan door een prestatie te leveren. Gemok over anderen die het beter hebben helpt weinig. Ons land is gemaakt door jongens van Jan de Wit zei mijn grootmoeder. Daarvoor is Jan Salie in de plaats gekomen. Maar Van Stipriaan kijkt weg en schaart zich bij die zachte heelmeesters die ?

Als je beweert dat mensen zich moeten beheersen wordt je al snel van rechts beschuldigd al schijnt dat linkse gedoe zijn tijd gehad te hebben. Want rechts heeft dat simpelweg overgenomen. Het enige verschil tussen links en rechts is nog dat links het opneemt voor Mohammed en rechts voor Henk en Ingrid.

Regeren is vooruitzien. Kan dat eigenlijk wel in een democratie? Dat vraagt de schrijver zich niet af. Maar dat zou hij wel moeten doen. Want dat verklaart veel van dat vermaledijde populisme. Trump beweerde de oorlog in Oekraïne binnen 24 uur geregeld te hebben. Zo ken ik er ook nog een paar. Het klimaatprobleem is direct opgelost als iedereen de helft minder eet. De ellende met immigranten en Poetin ook als de Verenigde Staten van Europa een driejarige dienstplicht hebben en immigranten moeten dienen voor een verblijfsvergunning. Vandaar die zucht van populisten naar dictatoriale heersers. Want dan geldt ‘regeren is vooruitzien’.

Van Stipriaan hanteert idealen waarvan hij zich zou moeten afvragen of die haalbaar zijn. Voor het communisme was de heilsleer dat alle mensen gelijk zijn, wat ontaardde in banditisme. Voor linkse mensen is het de verongelijktheid, het geloof in rechten zonder een vorm van tegenprestatie. Voor de hebzuchtigen is er de verslaving aan het bankgetal.

Onbaatzuchtige liefde bestaat niet. Van het socialistische sprookje zijn miljoenen dwangarbeiders in het verre oosten de dupe. Zij werken zich te pletter voor een habbekrats zodat in Nederland achterover geleund kan worden met als gevolg de immigratie, de haperende gezondheidszorg, de ongezonde levenswijze met overgewicht.

Een werkelijk vreedzame samenleving ontstaat alleen als de kiezer zich niet laat bedriegen en weerbaar is.

In het universiteitsmuseum van de RUG is een spotprent te zien waar de wetenschap ons toe brengt. Ooit begon het begon met knotsen en speren, daarna kwam de atoombom en het zal dan ook met knotsen en speren eindigen.

Ik zag het vraaggesprek met de pensioendeskundige en advocaat prof. Hans van Meerten over de invoering van het nieuwe pensioenstelsel. Zo’n 35 jaar geleden moest ik de raad van bestuur van een beursgenoteerd  bedrijf adviseren. Een met pensioen gaande directeur eiste het opgebouwde pensioenkapitaal van toen ongeveer 1,5 miljoen gulden op haar eigen bankrekening. Zij wilde het zelf beleggen. De voorzitter van de raad van bestuur, zoiets noemen ze tegenwoordig c.e.o. geloof ik, zag de bui al hangen. Het draagvlak van zijn pensioenfonds zag hij verdampen. Wie is eigenaar van de ingelegde pensioengelden, het bedrijf of de pensioengerechtigde? Ik heb dat toen geloof ik opgelost door aan de hand van het pensioenreglement na te gaan wie met de uitvoering belast was en ben zo het eigendomsvraagstuk uit de weg gegaan.

Het nieuwe pensioenstelsel lost dat vraagstuk ook niet op zo begrijp ik. Dat nieuwe stelsel zou de pensioengerechtigde wel meer mogelijkheden geven wat er met zijn geld gebeurd. Volledige beschikkingsbevoegdheid over zijn ingelegde gelden blijft echter buiten beeld. Verplichte belegging in sectorale pensioenfondsen al naar gelang de bedrijfssector waarin men werkt blijft gehandhaafd. Het nieuwe stelsel verlaat het nominale stelsel. Het per deelnemer opgebouwde pensioenkapitaal bepaalt uiteindelijk het uit te keren pensioen. Dat hangt dus af van hoe er belegd is. Het nominale stelsel is voordelig in tijden van deflatie zoals in de eerste helft van de vorige eeuw, al blijft het dan de vraag of het pensioenfonds wel kan uitkeren, niet failliet is. In tijden van inflatie, sinds mensenheugenis de gewone gang van zaken, is het nieuwe stelsel voordeliger, tenminste als er goed belegd wordt.

De discussie rond het nieuwe pensioenstelsel gaat opnieuw over de vraag waarom de pensioendeelnemer zijn eigen geld niet mag beheren. Het uitgangspunt was oorspronkelijk dat de jonge deelnemer genekt werd door het solidariteitsbeginsel. Zijn geld werd voor een belangrijk deel besteed voor de oudere deelnemer. Daarom was de leus ieder voor zich. Dat mag zo zijn maar dat ieder voor zich beginsel is in het nieuwe stelsel een wassen neus. De verplichte deelname aan het bedrijfspensioenfonds blijft gehandhaafd. Het bestuur gaat over de belegging. Kortom, het nieuwe stelsel is gelet op de wens tot verandering vlees noch vis. De vraag blijft waarom dan toch dit nieuw stelsel? Wie heeft daar belang bij? Welke ondoorzichtige manipulaties spelen hier een rol? Op principiële vragen wordt zoals vaak in de politiek gezwegen. Het zal te maken met het zwalkende schip van staat dat de roerganger in bedwang moet zien te houden. Wie heeft er werkelijk baat bij dit nieuwe pensioenstelsel? Om die vraag te beantwoorden moet bedacht worden dat met het nieuwe stelsel binnen de pensioenfondsen enorme bedragen vrijkomen die in het oude stelsel als voorzieningen moesten worden aangehouden. Wat gebeurt er met dat geld? Die voorzieningen moesten eerder aangehouden worden om te waarborgen dat de pensioenfondsen aan hun verplichtingen konden voldoen. Met het nieuwe stelsel hoeft dat niet meer. Het beleggingsrisico is verlegd naar de individuele pensioendeelnemer. Wat gebeurt er met dat loszwevende kapitaal waar geen verplichtingen tegenover staan? Pensioenfondsbestuurders zullen aandringen op salarisverhoging natuurlijk, maar er blijft genoeg over.

Prof. van Meerten had het over netwerkcorruptie. Daarmee doelde hij op vakbondsbestuurders die onderhandelen over de C.A.O. maar ook zeggenschap over sectorale pensioenfondsen hebben. Is de wensdroom van prof. Meertens en anderen van een echt liberaal pensioenstelsel niet teveel gevraagd? Wie is in staat met geld om te gaan? In Rusland en Oekraïne kwam toen het communisme opgeheven werd het collectief verdeelde bezit in de kortst mogelijke keren weer in handen van een heel kleine groep, de oligarchen.

Het zal niet hardop gezegd worden maar met het nieuwe pensioenstelsel krijgt de publieke sector meer bestedingsruimte. De vraag blijft wel of de kosten van klimaatverbetering en oorlog van het pensioengeld betaald moeten worden?

Zag gisteren op tv de documentaire Final Account van de regisseur Luke Holland. Die ondervroeg de laatste Duitsers en Oostenrijkers die het Derde Rijk bewust hadden meegemaakt naar hun schuldgevoelens. Allemaal hadden ze vreselijke dingen gedaan of meegemaakt. Van wir haben es nicht gewusst bleef niet veel over. Joden waren dood geschoten, omdat het werd opgedragen.

Er was er één die uiteindelijk had begrepen dat Hitler ze belazerd had, zijn eigen verantwoordelijkheid had ontlopen en zij met de ellende bleven zitten. Er was een ander die vond dat er niets verkeerd gedaan was, behalve dat ze beter de joden naar een ander land hadden kunnen laten vertrekken. Er bleef de schuldvraag hangen of ze verzet hadden moeten plegen tegen de dingen waar ze het niet mee eens waren.

Ik heb mezelf altijd afgevraagd wat ik in die omstandigheden gedaan zou hebben. Ik weet het gewoon niet. Van mijn familie herinner ik mij niemand die in het verzet heeft gezeten. Volgens het standaardwerk van Lou de Jong over de oorlog was er maar een miniem deel van de Nederlandse bevolking actief in het verzet.

Toch kende onze familie een oorlogsheld, misschien tegen wil en dank. De broer van mijn moeder, Leendert Koops, mijn oom dus, was stuurman op de koopvaardij en liep een Engelse haven binnen toen Nederland bezet werd. Tijdens de oorlog vloog hij op een bommenwerper die niet alleen in Duitsland de boel plat gooide. Ook de spoorbrug in Deventer waar wij vlakbij woonden was een doelwit. Zijn squadron schijnt uit eenentwintig man bestaan te hebben waarvan er twee de oorlog overleefden, waaronder mijn oom Leendert. Maar in Nederland zat voor zover ik weet niemand in het verzet.

Een andere oom, reserveofficier, meldde zich bij de Duitsers voor krijgsgevangenschap omdat dat volgens hem in lijn was met het oorlogsrecht. Hij werd later notaris. Een andere oom, ook reserveofficier, meldde zich niet en dook onder. Ikzelf later  herinner mij jonge Engelse gasten op een terras in Amsterdam die de aanmerkingen op hun gedrag niet pikten omdat hun vader Hitler verslagen had en wij onze mond moesten houden.

In mei 1940 had mijn vader, net getrouwd, zich als huisarts gevestigd op De Worp een wijk in Deventer aan de overkant van de IJssel. De Duitsers zochten keuringsartsen om Joden voor werkkampen te keuren, heel onschuldig dus. Om wat te verdienen meldde mijn vader zich. Collega’s reageerden verontwaardigd, dat deed je niet. Maar volgens mijn vader mochten ze niet in verkeerde handen vallen. Voor zover ik weet heeft hij niemand goed gekeurd maar gaf ze wel de raad: ‘Maak dat je wegkomt!’.

Het Duitse hoofd van de keuringsdienst was razend en bij de volgende keurling plaatste hij een pistool tegen mijn vaders hoofd. De boodschap was duidelijk. Maar mijn vader kon alleen maar kwijt: Aber das sind doch nichtswűrdige Leute. Bij thuiskomst verzuchtte hij tegen mijn moeder: ‘Hoe kom ik hier van af’. Gelukkig maar wat is gelukkig ontving hij de volgende dag zijn ontslagbrief. Een NSB arts zou het overnemen. Dus van echte verzetsdaden door mijn familie weet ik niet. Wel dat bij ons de ondergrondse een opstandig Joods meisje heeft moeten weghalen die op zaterdagavond ging dansen en een risico was geworden. Mijn vraag blijft: wat zou mijn vader gedaan hebben als hij Joden had moeten dood schieten? Volgens mij zou hij er wat op gevonden hebben.

De berichten over de oorlogskansen in Oekraïne wisselen. In het begin waren deze rampzalig, tot het westen in geweer kwam. Daarna ontstond het geloof dat met de sancties en wapenhulp Oekraïne Rusland er wel uit zou kunnen gooien. Naarmate de oorlog vordert en Rusland langzaam terrein wint treedt in dit geloof een zekere vermoeidheid op. Er zijn ook geluiden die aan het eigen gelijk Rusland als boosdoener te zien doen twijfelen. In de Verenigde Naties stemden dan wel slechts vier landen tegen een Russische veroordeling, maar veertig procent van de lidstaten had zich van stemming onthouden. Wat hadden de Verenigde Staten in Irak gedaan? Verweet de ketel de pot niet dat hij zwart zag?

Ook in eigen land zijn zulke geluiden te horen. Men kan deze wankele geestdrift over wat het westen onderneemt brengen onder de noemer van het belerende vingertje . Onze vroegere minister-president Joop den Uyl was daar een grootmeester in. Met dat lichaamsonderdeel had hij het zelfs bij onze grote vriend Uncle Sam behoorlijk verbruid. Ook het gewone volk is daar weinig van gediend en reageert dan met Kijk naar je eige!!

De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens vindt voor het merendeel alleen toepassing binnen de grenzen van de westelijke landen. Als kind las ik een jongensboek Het eiland van Dr Morcisz waarin in het jaar 2000 een wereldregering zou bestaan in het besef dat anders de ondergang dreigt. De werkelijkheid heden ten dage is totaal anders. We moeten vaststellen dat democratieën slechts bestaan in landen waar reeds lang de bevolking geschoold en opgevoed is in een democratische traditie. In andere landen bestaat geen staatsvorm dat bestand is tegen uitwassen van barbaren. Als wij dan zien dat die beginselvaste democratieën beperkt blijven tot minder dan de helft van de wereldbevolking moeten wij ons afvragen of pogingen van de ene helft om hun geloof aan de ander op te dringen wel zinvol is. De voorkeur daarvoor moet van binnenuit komen en niet van buitenaf. Als er geen draagvlak voor is wordt het belerende vingertje een steen des aanstoots.

Dit gezegd hebbende moeten wij in het westen de hand in eigen boezem steken. Er bestaan twee werelden, die waarin wij geloven en een ander die wij niet kunnen bereiken. East is east and west is west and never the twain shall meet, zei Rudyard Kipling ooit. Deze wijsheid geldt als nooit te voren. Wat wij voorts van Oekraïne kunnen leren is dat de rechtsorde en de economische orde niet van elkaar gescheiden kunnen worden. De vraag is alleen of daar in het westen voldoende draagvlak, lees begrip voor bestaat.

Zag gisteren op de teevee het programma Tegenlicht van de VPRO met de historicus prof. Segers over de toestand in de wereld door het optreden vaan Rusland in Oekraïne. Twee zaken vielen mij daarin op. Segers liet zien hoe reeds in 2008 de rede van Poetin voor een internationaal overlegorgaan zijn werkelijke bedoelingen kenbaar maakte. Segers legde de rede van Poetin uit als een weerwoord tegen de arrogantie van de VS die de koude oorlog had gewonnen. Er zou volgens Poetin geen democratie meer bestaan als de VS het alleen voor het zeggen zou hebben. Men denkt dan al snel dat Poetin het woord democratie misbruikt zoals dat in de koude oorlog door de communistische staten gebruikelijk was. De gedachtegang van Poetin laat zich anders begrijpen. Poetin bedoelt dat monopolisme leidt tot machtsmisbruik. En hij, de grote leider, is er om zijn volk te beschermen tegen dat machtsmisbruik. Het is de rechtvaardiging om binnenslands lieden de keel en de mond te snoeren die hem in deze heilige opdracht willen dwarsbomen. De boodschap van de VS om de wereld het Amerikaanse democratische model op te dringen kan in de ogen van Poetin alleen maar vals zijn. Hij proeft niet de verworvenheden van de eenvoudige Amerikaanse staatsburger die gelooft in zijn grondwet omdat die hem in staat stelt op te treden als die geweld aangedaan wordt. Neen, Poetin voelt de macht van de VS als een aantasting van de vrijheid die hem als wereldleider toekomt.

Zo meen ik min of meer de uitleg van Segers over Poetin’s rede in 2008 te begrijpen. Wat ik daarin mis is de existentieangst die Poetin moet beheersen. Hoe langer iemand aan de macht is hoe moeilijker het wordt die macht uit handen te geven. Het is niet voor niets dat de Amerikaanse grondwet de president maximaal acht jaar geeft. In Nederland is Rutte bij mijn weten langer aan de macht en dat wordt merkbaar. Lubbers was nog langer aan de macht en op het laatst had zijn opponent Frits Bolkestein het alleen nog over die in- en uitpratende mijnheer.

Het optreden van Poetin in Oekraïne is niet alleen het heimwee naar het spel zoals dat in de koude oorlog gespeeld werd. Poetin’s werkelijke angst is niet die voor het westen als politieke macht, die windt hij om zijn vinger, maar wel de democratie zoals die daar bedreven wordt, waarin een eenvoudige burger de staat ter verantwoording kan roepen.

En die komt steeds dichterbij. Poetin’s nachtmerrie is dat hij verantwoording zal moeten afleggen. Er is geen weg terug.

Moet Oekraïne het kind van de rekening worden? Buurlanden komen terug van hun eerdere toezegging gevechtsvliegtuigen te leveren uit angst bij het conflict betrokken te worden. Terwijl als Oekraïne toegeeft het gedaan is met de vrijheid. De vrije wereld komt onder het juk van de nucleaire chantage. Een dictator heeft weinig op met het eigen volk en zal het probleemloos inzetten in het roulettespel wie er het eerst op de knop drukt. Hij heeft ook de zekerheid dat de vrije wereld zal toegeven om een slachting te voorkomen. Hij kan grijnzend achterover leunen, kijken hoe het balletje rolt. De vrije wereld daarentegen kan alleen maar hopen dat Poetin het verliest van Klein Duimpje. Dat kan alleen maar als zijn eigen kliek het niet meer pikt. Oekraïne ligt dan ongetwijfeld met een gedecimeerde bevolking volledig in puin. De vrije wereld zal opgelucht ademhalen. Tot de volgende dictator zich aandient. Een sprankje hoop zou een bevel van de Verenigde Naties zijn het luchtruim van Oekraïne te eerbiedigen met een last aan de vrije wereld dit te handhaven. Of Poetin dan nog met vuur kan blijven spelen blijft natuurlijk de vraag. Zo ja, dan heeft het allemaal niets uitgehaald. Imre Nagy, Pal Maleter, Alexander Dubcek, Volodymyr Zelensky……….

Helaas, zachte heelmeesters maken stinkende wonden.

Mevrouw Sigrid Kaag vertrouwt niemand, behalve haar man, familieleden en een paar vrienden dan. En die vraagt een volmacht van de kiezers, die ze dus niet vertrouwt. Heb je het ooit zo zout gegeten? Van een dictator kun je zoiets verwachten, zou ook niet anders kunnen. Doet me denken aan Die Deutsche Democratische Republik. Wat je met gedrukte letters allemaal wel niet probeert te bereiken. D’66 was toch ooit begonnen als zo’n vriendelijke menslievende partij van het midden? Gelooft u dat met zo iemand aan het roer nog steeds?

Ik krijg het onbehaaglijke gevoel dat zulke mensen ervan dromen een gooi naar de macht te doen om die niet meer uit handen te geven. Dat mevrouw Kaag het niet goed voor heeft met Christelijke partijen die mensenleed verheerlijken juich ik toe. Maar voor hetzelfde geld heb je met haar zomaar gasten in huis die die Christelijke partijen rechts inhalen.

Zag gisteren een mevrouw op de teevee over de hoofddoekenaffaire. Zij was voorzitster of lid van een commissie ter beoordeling van de rechten van de mens Ik hoorde haar zeggen: ‘De geest zit in je hoofd en niet erop.’ Ik dacht even dat gaat de goede kant op. Maar neen, zij verdedigde de hoofddoek omdat de geest in het hoofd zit en niet erop. Het is niet wat erop het hoofd zit dat de politieagent of rechter doet functioneren, neen het is de geest daaronder. Zo meen ik die mevrouw te begrijpen.

Vreemd genoeg wil die mevrouw niet begrijpen dat wat er op het hoofd zit een gevolg is van wat de geest wil en dat is in het geval van het dragen van een hoofddoek ook als het stikheet is het uitdragen van je religieuze overtuiging. Nu is dat op zichzelf misschien niet zo erg, maar wel als die religieuze overtuiging haaks staat op de Nederlandse Grondwet. Die politieagent of rechter zal zeggen ‘dat geeft niet, want ik ben opgeleid om onpartijdig te zijn’.

Helaas is het zo dat net als Vrouwe Justitia met de blinddoek om die onpartijdigheid een ideaal is die in werkelijkheid niet gehaald wordt, hooguit benaderd wordt met een grote foutenmarge. Een onpartijdig opgeleide politieagent of rechter ontkomt niet aan vooroordelen waarvan hij of zij zich vaak niet bewust is. Die schuilen in ieder mens en zijn onzichtbaar al naar gelang de cultuur die hij of zij van huis uit heeft meegekregen.

Hoe kan een simpele burger uitgaan van de onpartijdigheid van een politieagent of rechter die in haar functie haar religieuze overtuiging wil blijven uitdragen? Wie gelooft daarin, behalve de gezagsdragers die het hebben ingesteld natuurlijk, ook die politieagent en die rechter met een hoofddoek en ook die mevrouw die zei dat je geest in je hoofd zit en niet erop. Maar voor de rest?

Het werk van een politieagent of rechter is iets anders dan het werken aan een lopende band waar het dragen van een hoofddoek weinig invloed heeft op het eindproduct. Een advocaat kan een rechter dwingende wetsbepalingen voorhouden waaraan die rechter moet gehoorzamen. Er zijn echter vele niet dwingende wetsbepalingen. Een politieagent en rechter hebben zo een grote mate van beleidsvrijheid. Dat geldt bij uitstek voor het familierecht. Wat moeten ouders verwikkeld in een echtscheidingszaak wel niet denken van een rechter met een hoofddoek op die moet beslissen over de voogdij van hun kinderen? Nu zult u zeggen, dat vooroordeel zit dan bij die ouders. En het is waar, er zullen zeker zedelijk hoogstaande moslimrechters bestaan die het kunnen opbrengen zich los te maken van de cultuur waarin zij zijn opgevoed als die haaks staat op de wet die zij moeten toepassen. Maar zouden zulke rechters in de uitoefening van hun ambt een hoofddoek willen dragen? Het lijkt er eerder op dat zij die dan zouden afleggen, omdat de geest weerspiegeld in een hoofddoek in de uitoefening van hun ambt er niet doet.

De teevee liet ook beelden zien van Engelse en Canadese politieagentes met een hoofddoek. Dat droeg de boodschap uit ‘het kan dus wel’. Ik meen dat daar een grote vergissing wordt begaan. De gedachte daarachter komt waarschijnlijk van leidinggevenden om onvrede bij het muzulmane bevolkingsdeel te beteugelen en conflicten in de kiem te smoren. Dat is een methode die misschien even de vrede bewaart, maar tegelijkertijd voeding geeft aan de gedachte dat er meer te halen is. Een westerse islam is een contradictio in terminis, zoals een vreedzaam communisme dat ook was. Als men niet de grens wil stellen, maar om de lieve vrede wil blijven toegeven begeeft men zich op een pad die op den duur niet langer beheersbaar is.

In de memoires van Winston Churchill is te lezen dat Hitler op vrij eenvoudige wijze bedwongen had kunnen worden als men aan diens krankzinnig gedrag niet had toegegeven. Zijn generaals hadden hem vermoord omdat met de getalssterkte van voor de oorlog diens plannen onhaalbaar waren. Maar door toe te geven werd het westen steeds zwakker, het wilde niet bewapenen en Hitler wel. Hitlers generaals keken met verbijstering toe wat hij allemaal voor elkaar kreeg. Niemand durfde meer aan hem te twijfelen met alle fatale gevolgen van dien.